OCOP

1. Giới thiệu về chương trình OCOP

Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP), được Chính phủ thông qua Quyết định 919/QĐ-Ttg năm 2018, là một sáng kiến nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế trong khu vực nông thôn bằng cách tận dụng nguồn lực nội địa như lao động, văn hóa địa phương, trí tuệ, và sự sáng tạo. Mục tiêu của chương trình là cải thiện chất lượng cuộc sống của cộng đồng và xây dựng nông thôn mới thông qua việc phát triển các sản phẩm mang đặc điểm thương hiệu đặc sắc của từng địa phương và vùng miền.

Triển khai chương trình OCOP không chỉ tập trung vào việc đáp ứng nhu cầu thị trường mà còn nhấn mạnh vào tạo ra thêm cơ hội việc làm và tăng cường thu nhập cho người dân. Đồng thời, chương trình cũng đặt ra mục tiêu bảo tồn cảnh quan và giá trị văn hóa truyền thống trong quá trình phát triển.

OCOP không chỉ hoạt động trong khu vực nông thôn mà còn mở rộng ra đô thị, đặc biệt là khi có sản phẩm đạt chuẩn. Trong trường hợp các khu vực đô thị có sản phẩm đáp ứng tiêu chí, các tỉnh và thành phố trực thuộc trung ương sẽ tổ chức triển khai dựa trên điều kiện cụ thể của mỗi địa phương. Chương trình này dự kiến sẽ tiếp tục triển khai đến hết năm 2025, làm nổi bật sự đa dạng và độ phong phú của sản phẩm địa phương trên toàn quốc.

2. Sản phẩm OCOP là gì?

Sản phẩm OCOP là danh mục sản phẩm và dịch vụ tham gia Chương trình Mỗi xã một sản phẩm Quốc gia. Theo Quyết định 919/QĐ-TTg, đây là những sản phẩm và dịch vụ có nguồn gốc địa phương, độc đáo với thương hiệu riêng, và phản ánh đầy đủ văn hóa và lợi thế đặc trưng của từng địa phương.

Chúng được đánh giá và phân loại tại ba cấp độ: cấp huyện, cấp tỉnh, và cấp trung ương. Sản phẩm sau khi được đánh giá sẽ nhận được một phân loại từ 01 đến 05 sao và được cấp chứng nhận OCOP, bảo đảm giá trị trong khoảng 36 tháng. Điều này giúp xác định và thúc đẩy giá trị của sản phẩm, đồng thời khẳng định sự độc đáo và chất lượng của sản phẩm OCOP trên thị trường.

3. Các nhóm sản phẩm OCOP

Theo Quyết định 148/QĐ-TTg, danh sách sản phẩm OCOP được phân chia thành 6 nhóm chính như sau:

  • Nhóm Thực phẩm:

    • Nông sản, thủy sản tươi sống: Rau, củ, quả, hạt tươi; thịt động vật/gia cầm, thủy hải sản, trứng, sữa tươi.
    • Nông sản, thủy sản sơ chế: Gạo, ngũ cốc, hạt đã qua sơ chế, trà tươi.
    • Nông sản, thủy sản chế biến: Trà, cà phê, ca cao.
    • Các thực phẩm khác: Gia vị, đồ ăn nhanh.

  • Nhóm Đồ uống:

    • Đồ uống có cồn: Rượu, đồ uống có cồn khác.
    • Đồ uống không có cồn: Nước thiên nhiên, nước khoáng, nước uống tinh khiết, đồ uống không có cồn khác.

  • Nhóm Dược liệu và Sản phẩm từ dược liệu:

    • Thực phẩm chức năng, chế phẩm thuốc đông y/tây y.
    • Mỹ phẩm từ dược liệu.
    • Trang thiết bị, dụng cụ y tế.
    • Thảo dược khác.

  • Nhóm Thủ công mỹ nghệ:

    • Thủ công mỹ nghệ trang trí.
    • Thủ công mỹ nghệ gia dụng.
    • Vải, sản phẩm may mặc.

  • Nhóm Sinh vật cảnh:

    • Hoa cảnh.
    • Cây cảnh.
    • Động vật cảnh.

  • Nhóm Sản phẩm Dịch vụ Du lịch cộng đồng/ Du lịch sinh thái/ Điểm du lịch:

    • Dịch vụ du lịch cộng đồng.
    • Dịch vụ du lịch sinh thái.
    • Điểm du lịch địa phương.

Đây là các nhóm đa dạng, đặc trưng của Chương trình OCOP, nhằm thúc đẩy phát triển bền vững và đa dạng hóa nền kinh tế địa phương.

4. Những tiêu chí để sản phẩm được công nhận sản phẩm OCOP là gì?

Để một sản phẩm được công nhận là Sản phẩm OCOP (Mỗi xã một sản phẩm), cần đạt đủ một số tiêu chí và điều kiện chất lượng. Dưới đây là một tổng quan về các tiêu chí quan trọng:

  • Nguồn Gốc Địa Phương:

    • Sản phẩm phải có nguồn gốc rõ ràng từ địa phương cụ thể, phản ánh đặc trưng văn hóa và lợi thế địa phương.

  • Thương Hiệu Riêng:

    • Sản phẩm cần có thương hiệu riêng, làm tôn lên giá trị độc đáo và uy tín của nó.

  • Chất Lượng và An Toàn:

    • Phải đảm bảo chất lượng cao và tuân thủ các quy định về an toàn thực phẩm và y tế.

  • Sự Đa Dạng và Độc Đáo:

    • Sản phẩm cần mang đặc điểm độc đáo và sự đa dạng, tạo ra sự phong phú trong danh sách sản phẩm OCOP.

  • Bảo Tồn Cảnh Quan và Môi Trường:

    • Quá trình sản xuất và chế biến sản phẩm phải bảo vệ cảnh quan và môi trường địa phương.

  • Chăm Sóc Đặc Biệt:

    • Sản phẩm cần được sản xuất và chăm sóc với sự đặc biệt, thể hiện sự tận tâm và nỗ lực của cộng đồng địa phương.

  • Khả Năng Tạo Việc Làm và Phát Triển Kinh Tế Địa Phương:

    • Sản phẩm cần góp phần vào việc tạo ra việc làm và thúc đẩy phát triển kinh tế trong cộng đồng địa phương.

  • Tham Gia Đánh Giá và Phân Hạng:

    • Tham gia quá trình đánh giá và phân hạng theo tiêu chí cụ thể của chương trình OCOP.

Những tiêu chí này không chỉ định hình chất lượng của sản phẩm mà còn thể hiện cam kết của cộng đồng địa phương đối với sự bền vững và phát triển toàn diện.

5. Những đơn vị nào được thực hiện theo chương trình ocop?

Theo Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP), thực hiện các hoạt động và đánh giá chất lượng của sản phẩm OCOP đòi hỏi sự hợp tác chặt chẽ giữa các đơn vị chính. Dưới đây là những đơn vị chủ chốt thường tham gia và thực hiện theo chương trình OCOP:

  • Chính Phủ và Cơ Quan Quản Lý:

    • Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (MARD) là đơn vị chủ trì chương trình, đảm bảo sự đồng bộ và thống nhất trong triển khai trên toàn quốc.
    • Các cơ quan quản lý địa phương, tỉnh và huyện, đóng vai trò quan trọng trong việc triển khai và giám sát thực hiện chương trình tại cấp địa phương.

  • Cơ Quan Đánh Giá và Phân Hạng:

    • Các tổ chức chuyên nghiệp, thường là các tổ chức nghiên cứu, viện nghiên cứu, được ủy quyền thực hiện đánh giá và phân hạng chất lượng sản phẩm OCOP theo các tiêu chí xác định.

  • Doanh Nghiệp và Cơ Sở Sản Xuất:

    • Doanh nghiệp và cơ sở sản xuất là những đối tác chủ yếu, thực hiện quy trình sản xuất và chế biến sản phẩm OCOP đảm bảo đáp ứng các yêu cầu về chất lượng và nguồn gốc.

  • Cộng Đồng Địa Phương và Hộ Nông Dân:

    • Sự hợp tác của cộng đồng địa phương và hộ nông dân rất quan trọng để đảm bảo nguồn gốc địa phương và tính độc đáo của sản phẩm.

  • Tổ Chức Xã Hội và Hội Nông Dân:

    • Các tổ chức xã hội và hội nông dân đóng vai trò trong việc động viên, hỗ trợ và đưa ra những ý kiến quan trọng từ cộng đồng cơ sở.

  • Người Tiêu Dùng và Thị Trường:

    • Sự quan tâm và tham gia của người tiêu dùng là một yếu tố quan trọng, vì họ có thể thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm OCOP và tạo ra sức cầu trên thị trường.

Sự kết hợp và hợp tác chặt chẽ giữa các đơn vị này là chìa khóa để đảm bảo sự thành công của Chương trình OCOP, từ quy trình đánh giá đến việc phát triển và bảo tồn các sản phẩm độc đáo của từng địa phương.

6.  Những lợi ích khi tham gia chương trình sản phẩm ocop

Tham gia Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) mang lại nhiều lợi ích đáng kể cho cả cộng đồng địa phương, doanh nghiệp và người tiêu dùng. Dưới đây là một số lợi ích quan trọng:

  • Tăng Cường Thương Hiệu và Uy Tín:

    • Sản phẩm được công nhận OCOP mang lại sự đánh giá và phê duyệt chất lượng, từ đó tăng cường thương hiệu và uy tín của sản phẩm và cả địa phương.

  • Thúc Đẩy Phát Triển Kinh Tế Địa Phương:

    • Qua việc tăng cường sản xuất và tiêu thụ sản phẩm OCOP, chương trình đóng góp vào sự phát triển kinh tế địa phương, tạo ra việc làm và nâng cao thu nhập cho cộng đồng.

  • Bảo Tồn và Phát Huy Di Sản Văn Hóa:

    • OCOP giúp bảo tồn và phát huy di sản văn hóa thông qua việc thúc đẩy sản xuất các sản phẩm đặc trưng của địa phương, giữ gìn và phát triển những giá trị truyền thống.

  • Thúc Đẩy Du Lịch Địa Phương:

    • Các sản phẩm OCOP có thể trở thành điểm nhấn cho du lịch địa phương, thu hút khách du lịch và tạo ra cơ hội phát triển cho ngành du lịch cộng đồng.

  • Tăng Cường Năng Suất và Chất Lượng Sản Xuất:

    • Việc tham gia OCOP đặt ra những yêu cầu cao về chất lượng và quy trình sản xuất, giúp nâng cao năng suất và chất lượng của các doanh nghiệp.

  • Mở Rộng Thị Trường và Tiếp Cận Khách Hàng:

    • Các doanh nghiệp tham gia OCOP có cơ hội tiếp cận thị trường rộng lớn hơn thông qua quảng bá và tiếp thị của chương trình.

  • Tạo Ra Cơ Hội Kinh Doanh và Đầu Tư:

    • Sự đánh giá chất lượng và uy tín của OCOP có thể thu hút đầu tư và hợp tác kinh doanh mới, mở ra cơ hội mở rộng quy mô và phạm vi hoạt động.

  • Tăng Cường Nhận Thức và Hỗ Trợ Cộng Đồng:

    • Tham gia OCOP giúp tăng cường nhận thức về giá trị của sản phẩm địa phương, từ đó tạo ra sự hỗ trợ và sự thúc đẩy từ cộng đồng.

Tổng cộng, tham gia Chương trình OCOP không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn đóng góp vào việc bảo tồn và phát triển bền vững cho cộng đồng và di sản văn hóa.